در حالی که امروزه تکنولوژی و وسایل ارتباطی و الکترونیکی در زندگی ما حرف اول را میزند، فوتبال شاید یکی از معدود پدیدههایی باشد که بهطور کامل با تکنولوژی آمیخته نشده است. در روزگاری که بسیاری از ورزشها مانند والیبال، بسکتبال، تکواندو و تنیس از فناوریهای روز و مدرن بهره میبرند، فوتبال نیز بهتدریج استفاده از تکنولوژیهای جدید را در دستور کار خود قرار میدهد.
بهطور جدی، برای اولینبار در جام جهانی ۲۰۱۴ بود که فیفا از تکنولوژی عبور توپ از خط دروازه بهصورت رسمی استفاده کرد تا جنجالها را نسبتبه مسائل داوری کاهش دهد. بعد از این جام نیز این تکنولوژی در چندین کشور از جمله انگلستان، برای کمک به داوران مورد استفاده قرار گرفت؛ اما اتحادیه فوتبال اروپا (یوفا) معتقد است که با این فناوریها جذابیت و هیجان در فوتبال از بین خواهد رفت و از آن جایی که اشتباههای داوری نیز قسمتی از فوتبال است، این اتحادیه کماکان به استفاده از داوران خط دروازه برای پیبردن به گلشدن توپ، اصرار دارد.
اکنون که استفاده از چنین ابزار پیشرفتهای در هنگام برگزاری مسابقات بهدرستی میسر نمیباشد، بسیاری از مربیان و آنالیزورهای تیمهای فوتبال تصمیم گرفتهاند تا از فناوریهای نو در هنگام برگزاری تمرینات تیم خود سود ببرند. تازهترین تکنولوژی که این روزها به یاری مربیان فوتبال آمده، GPS است که همه ما بارها نام آن را شنیدهایم؛ اما وظیفهای را که GPS برای ورزش فوتبال انجام میدهد، شاید به دور از تصور ما باشد.
مدتی قبل یک پروژه تحقیقاتی در کشور انگلستان پایهگذاری شد که میتواند در آینده تأثیر بسیاری را روی فوتبال جهان بگذارد. پروژهای که در آن از GPS و شتابسنجهای کوچک برای بهتر مشخص کردن کمیت و کیفیت تمرینات انجام شده از سوی بازیکنان و همچنین میزان آمادگی جسمانی آنها بهکار برده میشود. این پروژه به کمک باشگاه نیوکاسل و توسط یک دانشجوی دکترا به نام «ریچارد آکنهد» به انجام رسید.
ریچارد در این باره می گوید: «با GPS میتوان سرعت بازیکنان و جهت و مسافتی که آنها در هنگام دویدن طی میکنند را مشاهده کرد. همچنین با بررسی نوع و مدت تمرین قادر خواهیم بود میزان چگالی دوهای سریع آنها تا زمان ریکاوری را محاسبه کنیم. در این تحقیق ریچارد مجموعهای از تستهای مختلف را طراحی کرده که شامل تستهای عملکرد و مقیاسهای فیزیولوژیکی میشود. این مقیاسها شامل اندازهگیری تغییر ضربان قلب و غیره است که دوبار در هفته انجام میشود تا میزان آمادگی جسمانی و خستگی بازیکن را در طول فصل، مشخص کند.»
«کدام بازیکن در بازی بعدی مصدوم میشود»
مدت کوتاهی بعد از این انتشار نتایج این پژوهش، بسیاری از مربیان باشگاههای بزرگ فوتبال جهان به این فکر افتادند تا از این تکنولوژی در هنگام تمرینات استفاده کنند تا با بررسی دقیق و پیبردن به عملکرد تکتک بازیکنان، بتوانند بهترین ترکیب ممکن را برای مسابقات خود انتخاب کنند. امروزه بسیاری از تیم ها مانند بایرن مونیخ، رئال مادرید، بارسلونا، چلسی و بسیاری باشگاههای دیگر از این سیستم نوین در تمرینات خود استفاده میکنند و به نکتههای بسیار مفید و جالب توجهی نیز دست پیدا کردهاند.
این سیستم ارقام و اطلاعات بسیار زیادی را در اختیار مربی خواهد گذاشت که از آن جمله میتوان بهمیزان مسافت طی شده توسط هر بازیکن، میزان سرعت بازیکنان در طول تمرین در بازههای زمانی مختلف، شتاب بازیکنان، تعداد ضربان قلب هر نفر و میزان سوخت و ساز بدن بازیکنان اشاره کرد. جالب است بدانید جدیدترین فناوری بهکار رفته در این سیستم به مربیان این هشدار را میدهد که کدام یک از بازیکنان در صورت شرکت در مسابقه پیش رو، دچار مصدومیت احتمالی خواهد شد و مدتی را دور از میادین سپری خواهد کرد.
«وضعیت تیم های ایرانی چگونه است»
با همهگیرشدن این تکنولوژی، در کشور ما نیز بسیاری از مربیان ملی و باشگاهی خواستار استفاده از GPS شدهاند؛ اما به علت هزینه بالا و در دسترسنبودن این تجهیزات، تنها تیمهای معدودی هماکنون قادر به استفاده از این فناوری میباشند. بهطور مثال کارلوس کیروش با رایزنیهای بسیار موفق شد سیستم GPS را تهیه کرده و در تمرینات تیم ملی از آن بهره ببرد. بعضی از کارشناسان معتقدند یکی از دلایل جوانگرایی در تیم ملی، استفاده بهینه از GPS در تمرینات میباشد؛ زیرا بسیاری از جوانان با انگیزه فراوان سعی در انجام بهترین عملکرد ممکن در تمرینات را دارند و سرمربی تیم با توجه به نتایجی که سیستم GPS از عملکرد مطلوب این بازیکنان جوان نشان میداد، سعی کرده تا بهره بیشتری را از آنها ببرد.